Η ιστορία και εξέλιξη του ονόματος «Καλαμαριά» παραμένει αντικείμενο ιστορικής έρευνας αλλά φαίνεται πως η ονομασία εμφανίστηκε στα βυζαντινά χρόνια. Ο καθηγητής Γ. Θεοχαρίδης, στο σύγγραμμα Αντιλεγόμενο τοπωνύμιο-Διάφορες απόψεις για την Καλαμαριά σημειώνει πως η ονομασία «Καλαμαριά» πηγάζει από τη σύνθεση δύο βυζαντινών λέξεων. Η «σκάλα» ήταν η ονομασία για την αποβάθρα του βυζαντινού ναυστάθμου, […]
Μία μοναδική μαρτυρία για την αρχαία ιστορία της περιοχής της Καλαμαριάς βρίσκεται σε χαμηλό λόφο εντός του χώρου του πρώην στρατοπέδου Κόδρα, το οποίο εκτείνεται στη χερσόνησο που απολήγει στο ακρωτήριο Μικρό Έμβολο (ή Καραμπουρνάκι ή Μικρό Καραμπουρνού). Στην τοποθεσία αυτή ανακαλύφθηκε ένας οικισμός, ο οποίος ταυτίστηκε με το κεντρικό πόλισμα της αρχαίας Θέρμης. Η […]
Ο Κελλάριος όρμος εκτείνεται από τις εγκαταστάσεις των Μύλων Αλλατίνη μέχρι το Παλατάκι (Κυβερνείο). Εδώ βρισκόταν το περίφημο «Κελλάριον», ο βυζαντινός λιμένας που συνδέεται με ορισμένες από τις σημαντικότερες στιγμές της ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Το μεσαιωνικό λιμάνι εντυπωσίαζε με την τεχνητή αρτιότητά του, η οποία αποδεικνύεται από το τεχνητό υποθαλάσσιο φράγμα που σώζεται ακέραιο ως […]
Η Θεσσαλονίκη έπεσε στα χέρια των Οθωμανών τον Μάρτιο του 1430. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, που επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας, οι Οθωμανοί μπήκαν στην πόλη από την Πύλη της Καλαμαριάς στην ανατολική πλευρά του τείχους (στο τέλος της σημερινής Εγνατίας οδού). Η είσοδος των Τούρκων δεν έγινε αμέσως αντιληπτή από μία ομάδα Βυζαντινών […]
Οθωμανικά χρόνια Η ιστορία της περιοχής που καταλαμβάνει σήμερα το στρατόπεδο Κόδρα είναι στενά συνυφασμένη με τη στρατιωτική ζωή. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε εγκατασταθεί εδώ ο μεγαλύτερος στρατώνας της βαλκανικής χερσονήσου, που αποτελούσε βάση του οθωμανικού ιππικού. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ελληνικό στρατό στα τέλη Οκτωβρίου 1912, η έκταση απέκτησε νέα […]
(1918-1920) Πέρα από τα στρατόπεδα, που κάλυπταν μεγάλη έκταση, η περιοχή της σημερινής Καλαμαριάς παρέμεινε ουσιαστικά ακατοίκητη μέχρι το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η κατάσταση άρχισε να αλλάζει δραματικά το 1918 με την εμφάνιση Ελλήνων προσφύγων από τη νότια Ρωσία. Το Καρς (η λέξη «καρ» στην τουρκική γλώσσα σημαίνει χιόνι) είναι περιοχή στα ρωσοτουρκικά […]
Η έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου διέκοψε την προσπάθεια οργάνωσης και ανάπτυξης της Καλαμαριάς. Ο συνοικισμός βρισκόταν πολύ κοντά στο αεροδρόμιο της Μίκρας και υπέφερε από συχνούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Παρόλα αυτά, την 1 Ιανουαρίου 1943 δημιουργήθηκε ο Δήμος Καλαμαριάς με δήμαρχο τον έμπορο Δημήτριο Παυλίδη, ο οποίος είχε διοριστεί από το Υπουργείο Εσωτερικών (δεδομένου ότι […]
Ύδρευση Για πολλές δεκαετίες μετά την έλευση των προσφύγων, το ελληνικό κράτος δεν διέθετε την οικονομική δυνατότητα να προσφέρει στις νέες κοινότητες ολοκληρωμένα δίκτυα υποδομών (ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτροφωτισμού και ασφαλτόστρωσης). Οι πρώτες ουσιαστικές προσπάθειες για έργα που θα βελτίωναν την καθημερινότητα των προσφύγων πραγματοποιήθηκαν μόλις τη δεκαετία του 1950. Η εξαίρεση ήταν το δίκτυο ύδρευσης, […]
Λίγα χιλιόμετρα από την πόλη της Θεσσαλονίκης, οι προσφυγικοί συνοικισμοί της Καλαμαριάς από το 1940 και εξής έχουν πλέον ενσωματωθεί οικονομικά και κοινωνικά στον ιστό της πόλης. Τα νέα σπίτια που αντικατέστησαν τις προσφυγικές παράγκες, η ενισχυμένη αίσθηση συλλογικότητας των κατοίκων ενίσχυσαν την επικοινωνία των Καλαμαριωτών τόσο μεταξύ τους όσο και με την πόλη της […]