Αρχαίος Μακεδονικός τάφος στον λόφο του νοσοκομείου Άγιος Παύλος

Ο καλύτερα σωζόμενος μακεδονικός τάφος στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στον Φοίνικα, στον οδικό κόμβο πίσω από το Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Άγιος Παύλος. Το μνημείο αποκαλύφθηκε την άνοιξη του 1987 κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής της περιφερειακής οδού. Ανήκει σε ένα ευρύτερο σύνολο ταφικών μνημείων των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων που σχημάτιζαν εκτεταμένο νεκροταφείο. Πολλοί κιβωτιόσχημοι τάφοι έχουν εντοπιστεί και ερευνηθεί στην περιοχή, κανείς όμως δεν φτάνει στο μεγαλείο του συγκεκριμένου μνημείου.

Ο τάφος έχει σχεδόν τετράγωνη κάτοψη με διαστάσεις 5 × 5,5 μέτρα. Φέρει πλούσιο ανάγλυφο και χρωματικό διάκοσμο στην πρόσοψή του, η οποία απολήγει σε δωρικό αέτωμα. Το μνημείο ήταν επίσης διακοσμημένο με ζωγραφική παράσταση Μακεδόνων πολεμιστών (τα ίχνη της εντοπίστηκαν στη διάρκεια της αρχαιολογικής έρευνας). Εσωτερικά, ο τάφος έχει θάλαμο με ανάγλυφη διακοσμητική ταινία που περιτρέχει τους τοίχους και δύο «θρανία» για την τοποθέτηση των νεκρικών προσφορών που συνόδευαν το ανδρόγυνο, το οποίο ενταφιάστηκε εδώ. Η ζωγραφική παράσταση υποδηλώνει πως ο άνδρας είχε κάποιο σημαντικό αξίωμα στον μακεδονικό στρατό, ενώ η γυναίκα που βρέθηκε δίπλα του πρέπει να ήταν η σύζυγός του. Οι αρχαιολόγοι χρονολογούν το μνημείο στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα, οπότε πρόκειται για τον αρχαιότερο μακεδονικό τάφο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης.

Ο τάφος βρέθηκε συλημένος αλλά η απώλεια των πολύτιμων αντικειμένων δεν μειώνει σε καμία περίπτωση τη σημασία του για την ιστορία της Καλαμαριάς, της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας. Δικαίως αποτελεί το πλέον προβεβλημένο ταφικό μνημείο της πόλης.

Στην ειδικά διαμορφωμένη υπόγεια αίθουσα, που βρίσκεται δίπλα στον τάφο, παρουσιάζεται μια μικρή έκθεση με φωτογραφίες και σχέδια που προσφέρουν στους επισκέπτες μία πλήρη εικόνα για το μνημείο και γενικότερα για τους μακεδονικούς τάφους της περιοχής.