Μνημείο 13ης Αυγούστου 1944

Το μνημείο για τους πεσόντες του μπλόκου της Καλαμαριάς (13 Αυγούστου 1944) φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Ιωάννη Φανακίδη και τοποθετήθηκε στο ομώνυμο πάρκο επί της οδού Κερασούντος το 1983. Το έργο είναι εμπνευσμένο από τα γεγονότα της 13ης Αυγούστου 1944, όταν οι Γερμανοί κατακτητές συνοδευόμενοι από Έλληνες συνεργάτες του διαβόητου τάγματος του Δάγκουλα περικύκλωσαν το κέντρο της Καλαμαριάς και τους γύρω συνοικισμούς και προχώρησαν στην εκτέλεση δεκατριών ατόμων με τη δικαιολογία πως ήταν μέλη αντιστασιακών οργανώσεων. Το τάγμα του Αντώνη Δάγκουλα δημιουργήθηκε το 1944 ως «Εθνική Ελληνική Ασφάλεια Πόλεως Θεσσαλονίκης». Απαριθμούσε σχεδόν εκατό άντρες, οι οποίοι φορούσαν περιβραχιόνιο με νεκροκεφαλή και είχε επιφορτιστεί με ανεπίσημα αστυνομικά καθήκοντα. Η νεκροκεφαλή στο περιβραχιόνιο, όμως, φανέρωνε πως η πραγματική αποστολή του τάγματος ήταν να λειτουργεί ως εκτελεστικό απόσπασμα, όπως φάνηκε και στο μπλόκο της Καλαμαριάς.

Στόχος του μνημείου είναι να υπενθυμίζει την αναίτια βία του πολέμου. Ο βαρύς και απλός όγκος του γλυπτού (μπρούτζος, μάρμαρο και τσιμέντο) οδηγεί το βλέμμα των θεατών στα ονόματα των δεκατριών αθώων εκτελεσθέντων. Η ανάγλυφη ανθρώπινη μορφή που διαγράφεται σε έναν από τους όγκους του γλυπτού καταλήγει σε σχήμα σταυρού.