Πλατεία Ντέιν

Η πλατεία Ντέιν τιμά τον Άγγλο αξιωματικό Dein και τις ηρωικές του πράξεις στο Ρύσιο Αρετσούς της Βιθυνίας τον Σεπτέμβριο του 1922. Το Ρύσιο ήταν μια πλούσια κωμόπολη 8.000 περίπου κατοίκων, που ασχολούνταν με την αλιεία και τη γεωργία. Μετά την αποβίβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, την άνοιξη του 1919, εγκαταστάθηκε στην πόλη κλιμάκιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Κατά τη διάρκεια των ελληνικών επιχειρήσεων στο μέτωπο της Μικράς Ασίας, οι άμαχοι του Ρυσίου υποφέρουν από επιδρομές Τούρκων ανταρτών, παρά τις προσπάθειες του ελληνικού στρατού να τους προστατεύσει. Στο γειτονικό Παλαιόκαστρο είχε εγκατασταθεί κλιμάκιο της αγγλικής μυστικής αστυνομίας, στο οποίο υπηρετούσε ως μεταφραστής ο Ντέιν, ο οποίος γνώριζε αγγλικά, ελληνικά και τουρκικά. Λόγω της θέσης του, είχε συχνές επαφές με τους Αρετσιανούς κσι ερωτεύτηκε μία κοπέλα του χωριού. Μετά την κατάρρευση του ελληνικού μετώπου το καλοκαίρι του 1922, οι άτακτοι Τσέτες ετοιμάζονταν να σφάξουν τους κατοίκους της Αρετσούς. Ο Ντέιν, αν και δεν ήταν υποχρεωμένος, έτρεξε με το άλογό του να ειδοποιήσει τους Αρετσιανούς και σκοτώθηκε σε ενέδρα των Τούρκων καθώς επέστρεφε στη μονάδα του. Η θυσία του Ντέιν, ωστόσο, δεν πήγε χαμένη διότι έδωσε στους χριστιανούς την ευκαιρία να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ζωντανοί. Προτού πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς, όλοι οι κάτοικοι του Ρυσίου παραβρέθηκαν στην κηδεία του ηρωικού Άγγλου αξιωματικού. Η αποκάλυψη της αναμνηστικής πλάκας στην πλατεία Ντέιν έγινε στις 20 Σεπτεμβρίου 1998.